Het thema van het Internationale festival van de dialoog EURIADE hangt de eerste helft van dit jaar zeer nauw samen met de beide personen aan wie op 16 juni in de HuB van het theater in Kerkrade de Martin Buber-Plaquette wordt uitgereikt: Sabriye Tenberken en Paul Kronenberg. Zij stichtten in de Zuid-Indiase staat Kerala een internationaal instituut voor sociaal-visionairen met de naam “kanthari”.

De naam “kanthari” is door Sabriye Tenberken en Paul Kronenberg bewust gekozen. Ze zeggen daarover: “De kanthari is een soort chili die in afgelegen gebieden van Kerala groeit. Als hij wortel geschoten heeft, overleeft hij droogte en overstromingen. De kleine “kanthari” ziet er onschuldig uit, maar is scherp van smaak en pittig op de tong. Hij zuivert het bloed, vermindert pijn en verlaagt de bloeddruk. Daarmee is hij voor ons symbool en naamgever voor onze deelnemers die net als deze chili aan de rand van de maatschappij wortel geschoten hebben, alle moeilijkheden trotseren, verbeten en geëngageerd maatschappelijke misstanden bestrijden.”

Bij de deelnemers die een jaar lang intensief in het kanthari-instituut worden opgeleid en op hun taak voorbereid, gaat het om mensen uit de “grensgebieden” van de maatschappij, mensen die hebben “overleefd” en daaruit kracht putten om problemen in de sociale context of in het milieu blijvend op te lossen. Hierbij gaat het bijv. om vrouwen die gewelddadig zijn bejegend en die nu trainingscentra voor vrouwen oprichten, vroegere straatkinderen die projecten voor kinderen in het leven roepen, jonge mensen die oorlog meemaken en vredesinitiatieven ontplooien, het gaat om milieuactivisten die strijden voor een toekomst met schoon water en gezonde bossen en om mensen met een handicap die hun eigen scholen en trainingsprojecten in het leven roepen. Sinds 2009 werden 258 sociaal-visionairen uit 53 verschillende landen opgeleid. Op dit moment zijn er al meer dan 160 sociale en milieu-georiënteerde initiatieven die werden gerealiseerd en iedere dag duizenden behoeftigen steunen en zo hun leven langdurig positief veranderen.

Daarbij gaat het niet om liefdadigheid, maar om “empowerment”: “We reiken hun niet de oplossingen aan, maar de technieken, waarmee ze hun eigen oplossingen kunnen vinden en vertalen. Het gaat  bij ons om ‘change from within’ “, aldus Sabriye en Paul.

Hun levensverhaal is ongewoon:

Sabriye Tenberken is afkomstig uit Bonn. Ondanks of misschien wel juist door het feit dat ze, 12 jaar oud, volkomen blind geworden was, koos ze als beroep voor een avontuur. Ze studeerde Tibetologie, sociologie en filosofie en ontwikkelde voor haar studie een Tibetaans brailleschrift dat tegenwoordig als officieel blindenschrift wordt erkend. Hiermee reisde ze op eigen houtje naar Tibet, waar zij samen met de Nederlandse onderzoeker en technicus Paul Kronenberg, die ze daar leerde kennen, de eerste blindenschool en een trainingsfarm voor blinde volwassenen oprichtten. Omdat beiden niet waren voorbereid op de moeilijke uitdagingen in de autonome regio Tibet, ontstond het idee ‘kanthari’, het Impact Leadership Institute for social and environmental change (www.kanthari.org).

“Naar ons komen diegenen die, zoals ook wij, hun leven en hun uitdagingen zelf ter hand genomen hebben. Ze komen naar ons toe met een groot ideaal, een grote droom om de samenleving ethisch te veranderen. Maar als je in onze maatschappij een grote droom hebt, dan hoor je altijd hetzelfde: ‘Blijf liever met beide benen op de grond staan! Reik niet naar de sterren!’ In het kanthari- instituut wordt de “dromers” echter moed ingesproken om hun ideeën te verwezenlijken en wij geven hun de tools daarvoor. Bij ons leren ze alles wat ze nodig hebben om sociale verandering op gang te brengen. Fondsenwerving, mediawerk, projectplanning en management, het opbouwen van een organisatie en zelfs milieuvriendelijk bouwen, landschapsplanning en nog veel meer.”

Allen die deze uiteenzetting lezen en zich met het werk van Sabriye en Paul verder bezig  houden zullen begrijpen dat zij in de waarste zin van het woord met de Martin Buber-plaquette onderscheiden “moeten” worden … Zij zijn immers levende animatie, inspiratie, motivatie om zich om “ANDEREN” in onze samenleving te bekommeren, Anders gezegd: voor de anderen een partner zijn in de zin van het “IK en JIJ”- principe van Martin Buber!

Wij die de Martin Buber-plaquette aan persoonlijkheden uitreiken die zich op het gebied van MEDEMENSELIJKHEID onderscheiden, willen graag onze gasten en vrienden en onder hen vooral de jonge deelnemers aan het EURIADE-project “Jeugd in Dialoog” niet alleen deelgenoot maken van de waarden en werken van Sabriye en Paul, maar ze ook in gesprekken met hen beiden en bij de feestelijke uitreiking bewust maken van dat wat zij zelf zouden kunnen en moeten initiëren, in het leven roepen en verantwoorden…

Dit onder het motto, de titel, de thematische oproep: “KIJK MET DE OGEN VAN DE ANDER!”

Het is in deze context interessant dat Martin Buber als basis voor zijn dialogisch principe en de daarbij te realiseren IK en JIJ-relatie deze activiteit van het “kijken met de ogen van de ander” als voorwaarde op de voorgrond plaatst (zie ook de inleiding in dit tijdschrift).

Wanneer we namelijk afstand nemen van ons eigen zicht op iets, zouden we met de ogen van de ander diens visie kunnen ervaren en beleven. Daarbij zouden we de ander en diens woorden kunnen en moeten accepteren, zijn omstandigheden en perspectieven respecteren en vooral de ander niet met onze opvattingen in de rede vallen, hem zijn woord niet afnemen en hem zelfs onze mening opdringen.

Alleen zo kunnen we via het echte gesprek ontmoetingen realiseren die meer zijn dan een oppervlakkig gesprek: een  gelukbrengende VERBONDENHEID.

Werner Janssen